Efendimiz S.a.v Nasıl Yazılır? Cesur Bir Editoryal Tartışma
Açık konuşayım: “Efendimiz S.a.v nasıl yazılır?” sorusu, yalnızca bir yazım detayı değil; inanç, saygı, dil bilinci ve internet okuryazarlığı arasında gerilen görünmez bir ip. Bu yüzden sözümü sakınmayacağım. Göstermelik hürmet ile bilinçli ifade arasındaki çizgi, çoğu blogda ya görmezden geliniyor ya da otomatik kalıpların arkasına saklanıyor. Peki gerçekte ne yapmalıyız?
Temel Soru: “S.a.v.”, “(s.a.v.)”, “S.A.V.” ya da “ﷺ” mı?
“Sallallahu aleyhi ve sellem” ifadesi Türkçe metinlerde genellikle (s.a.v.) olarak kısaltılır. Kimileri noktalı ve küçük harfli biçimi (s.a.v.) savunur; kimileri bağırır gibi duran büyük harfli S.A.V. yazımını tercih eder; bir başka grup ise Arapça ligatürü ﷺ kullanarak görsel bir saygı vurgusu yapar. Peki hangisi doğru?
İşin gerçeği, “tek bir doğru” yok. Dil yaşayan bir organizmadır; üstelik WordPress gibi platformlarda tipografi, cihaz uyumu ve erişilebilirlik (screen reader’ların kısaltmaları okuma biçimi) gibi teknik unsurlar da devreye girer. Kısaltmanın seçimi, amacınıza ve kitlenize göre ele alınması gereken editoryal bir karardır.
Eleştirel Bakış: Saygı Gösterirken Anlamı Görmezden Geliyor Muyuz?
Birçok yazıda “(s.a.v.)” otomatik bir refleksle ekleniyor. Fakat şu kırılgan noktaları görelim:
- Okunabilirlik: Kısaltma, cümlenin akışını keser mi? Bir paragrafta birkaç kez tekrarlanması, metni yapay ve zor okunur kılmaz mı?
- Tutarlılık: Bir yerde “S.A.V.”, başka yerde “(s.a.v.)” yazmak güven zedeler. Okur, “Yazar ne yaptığını biliyor mu?” diye düşünür.
- Erişilebilirlik: Ekran okuyucular “s nokta a nokta v nokta” diye hecelediğinde deneyim bozulur. Bu, iyi niyetli saygının pratikte sorun üretmesidir.
- Görsel Ağırlık: Büyük harfle “S.A.V.”, metinde bağıran bir alan yaratır; okurun gözü sürekli oraya takılır. Bu, anlam yerine formu öne çıkarır.
- Teknoloji Bağımlılığı: “ﷺ” her cihazda doğru görüntülenmeyebilir; bazı temalarda tipografik dengesizlik yaratabilir.
“Efendimiz S.a.v nasıl yazılır?” Sorusuna Kültürel ve Üslupsal Çerçeve
Türkiye’de yerleşik pratik, Hz. Muhammed (s.a.v.) biçimidir. Bu, hem dindar okur beklentisini karşılar hem de yaygın alışkanlığa yaslanır. Ancak bunu körü körüne tekrarlamak yerine şu ilkeleri düşünmek gerekir:
1) Bağlama Göre Seçim
Akademik, açıklayıcı bir yazıda ilk geçişte “Hz. Muhammed — sallallahu aleyhi ve sellem” ifadesinin tam yazımı, sonraki geçişlerde (s.a.v.) kısaltması tercih edilebilir. İmanî duyarlılığın yüksek olduğu metinlerde “(s.a.v.)” okurun beklentisini karşılar. Teknoloji/erişilebilirlik odaklı bir blogda, ilk kullanımda tam yazım, devamında metnin akışını bozmadan saygıyı sürdüren bir çözüm aranmalıdır.
2) Küçük Harf ve Noktalama
(s.a.v.) küçük harfle ve noktalı biçimiyle Türkçe metin akışına en az müdahaleyi yapar. S.A.V. bağıran bir etki yaratabilir; (sav) noktasız kullanım ise ayırıcı netliği azaltır. Noktalı, küçük harfli ve parantezli kullanım, düzenli ve ölçülüdür.
3) İlk Geçişte Anlamı Yazmak
İlk kullanımda anlamı açmak: “Hz. Muhammed — sallallahu aleyhi ve sellem (s.a.v.)”. Böylece kısaltmanın neyi temsil ettiği bir kez netleşir. Bu, saygıyı içeriğe dönüştürür; biçimsel otomatikliğin arkasına saklanmayız.
4) Aşırı Tekrardan Kaçınma
Aynı paragrafta defalarca “(s.a.v.)” eklemek, saygıyı çoğaltmak yerine okuru metinden koparır. İlk geçişte tam yazım + (s.a.v.), devamında ölçülü tekrar; bu denge hem ihtiramı hem akışı korur.
Tartışmalı Noktalar: Cesur Sorular
- Saygı mı, gösteriş mi? “(s.a.v.)”yi her yerde mekanikçe kullanmak, içeriği ikinci plana iten bir performansa dönüşüyor olabilir mi?
- Görsellik mi, anlam mı? “ﷺ” görsel olarak etkileyici, ama tüm cihazlarda tutarlı mı? Erişilebilirlik pahasına görselliğe yaslanmak doğru mu?
- Standart mı, esneklik mi? Tek tip kural mı, yoksa içerik-bağlam-kitle üçgenine göre bilinçli esneklik mi?
WordPress İçin Pratik Editoryal Rehber
- Ana İlke: İlk geçişte tam yazım + kısaltma: “Hz. Muhammed — sallallahu aleyhi ve sellem (s.a.v.)”.
- Devamında: Metni boğmadan, paragraf başına en fazla bir kez (s.a.v.) kullanın.
- Biçim: Küçük harf, noktalı, parantezli kullanım: (s.a.v.). Büyük harfli “S.A.V.” görsel gürültü yaratır; uzak durun.
- Erişilebilirlik: “ﷺ” simgesini kullanacaksanız, ilk geçişte metinsel karşılığını da verin. Tema/font testini yapın.
- Tutarlılık: Tema ayarlarında “Kısaltma Stili” başlığıyla kısa bir iç yönerge hazırlayın; yazarlar aynı çizgide kalsın.
- SEO: “Efendimiz S.a.v nasıl yazılır?” anahtar ifadesini başlıkta, ilk paragrafta ve bir alt başlıkta doğal akış içinde geçirin.
Daha Derin Bir Eleştiri: İhtiramı Metnin Kalitesine Çevirmek
İşin özünde mesele şudur: Saygıyı noktalama işaretlerine havale edebilir miyiz? Elbette hayır. İnanca saygı, metnin özeni ile başlar: doğru bilgi, tutarlı terminoloji, temiz tipografi, dikkatli kaynak dili. “Efendimiz S.a.v nasıl yazılır?” sorusunu cüretkâr biçimde tersyüz edelim: Eğer içeriğimiz dikkatsiz, üslubumuz savruksa, satır aralarına serpiştirilen “(s.a.v.)” gerçekten bir şey kurtarır mı?
Bu yüzden önerim sade ama cesur: İlk kullanımda anlamı açıkça yazın, devamda ölçülü ve tutarlı bir (s.a.v.) kullanımıyla metnin ritmini koruyun. Kutsala saygı, okurun zihnini ve kalbini ciddiye alan bir yazım disiplinidir; şekil kadar muhtevayı da onore eder.
Şimdi Söz Sende: Sen Nasıl Yazıyorsun?
Senin blogunda tercih ne: (s.a.v.), S.A.V., ﷺ ya da tam yazım mı? Erişilebilirlik mi ağır basmalı, yoksa görsellik mi? Aynı paragrafta kaç kez tekrarı makul görüyorsun? Yorumlarda somut örneklerle paylaş: “Efendimiz S.a.v nasıl yazılır?” sorusuna gerçekten sahici bir topluluk standardı çıkaralım. Tartışalım, deneyelim, ölçelim… ve en önemlisi, saygıyı gösterişe değil, bilinçli üsluba dönüştürelim.