POC Ne Demek? Irk ve Kimlik Üzerine Düşünceler
Bir Kelimenin Taşıdığı Ağırlık: POC
Bazen bir kelime, bir kavram ya da bir etiket, insanı derin düşüncelere sevk eder. POC, yani “People of Color” (Renkli İnsanlar), bu tür kavramlardan biri. Ankara’da büyüyüp, her gün istatistiklerle, verilerle, insan hikayeleriyle iç içe yaşayan biri olarak, POC terimi üzerine kafa yormadan duramıyorum. Aslında, bu kelimenin tam olarak ne anlama geldiğini, nerede ve nasıl kullanıldığını anlamadan önce, buna dair çok şey hissettim. Bu yazıda da POC’un ne demek olduğuna dair hem veri temelli bir bakış açısı sunacak, hem de çevremdeki insanların hayatlarına dair gerçek kesitler paylaşacağım.
POC Terimi Nereden Çıkıyor?
POC, aslında İngilizce’de “People of Color” teriminin kısaltması. Bu, beyaz olmayan insanları tanımlamak için kullanılan bir ifade. Ama burada dikkat edilmesi gereken çok önemli bir nokta var. POC, “beyaz olmayanlar” demekle kalmaz, aynı zamanda bu bireylerin yaşadığı toplumsal, kültürel ve tarihsel baskıları da içeren bir anlam taşır. Bu kelime, aslında bir topluluk kimliği ve dışlanmışlıkla, ırkçılık ve ayrımcılıkla ilişkilidir.
Ankara’da yaşıyor olmama rağmen, şehre gelen göçmenleri, mültecileri ve farklı etnik kimlikleri görmeye alışkınım. Her birinin bir şekilde bu POC kimliğiyle ilişkisi var. Her ne kadar burada Türk kimliği baskın olsa da, özellikle 2010’lardan sonra gelen farklı etnik kökenlerden insanlarla etkileşime geçtikçe, POC teriminin arkasındaki derin anlamı daha iyi kavradım. Bazen bu insanlar, toplumun bir parçası olmak isteseler de, hep dışlanmış hissediyorlar.
POC ve Sosyal Yapı: İnsan Hikayeleri
Beni tanıyanlar, veriyle uğraşmayı ne kadar sevdiğimi bilirler. Ancak veri, her zaman kuru sayılardan ibaret değildir. İnsan hikayeleri de çok önemlidir. İstatistikler ve raporlar bir şeyler söylese de, arka planda, insan yaşamına dokunan deneyimler çok daha derindir.
Hatırlıyorum, 2015 yılında, bir yaz tatilinde, Kuzey Afrika’dan gelen birkaç öğrencinin bizimle birlikte çalıştığı bir sosyal sorumluluk projesine katıldım. Türkiye’deki bir üniversitenin Erasmus programına katılmak için gelmişlerdi. Konuştukça fark ettim ki, bu gençlerin hayatları, POC olmanın zorluklarıyla şekillenmiş. İleride akademik kariyer yapma hedefleri olsa da, sürekli ırkçı söylemler ve önyargılarla yüzleşmek zorunda kalıyorlardı. Bu durumun onlara ne kadar ağır geldiğini, konuşmalarından ve vücut dilinden rahatça anlayabiliyordum. O an, POC teriminin sadece bir kavram olmadığını, insanların hayatını derinden etkileyen bir deneyim olduğunu fark ettim.
Yine yakın zamanlarda bir arkadaşımın düğününe gitmiştim. Düğün, çok kültürlü bir ortamda yapılıyordu; Türkler, Araplar, Afrikalılar… Herkes bir aradaydı. Ancak bir gariplik vardı. Bir grup insan, sürekli olarak dışlanmış hissediyordu. Kimisi, dil bariyerini aşamamıştı, kimisi ise sadece farklı oldukları için bir köşeye çekilmişti. O an, insanların POC kimliğiyle yaşadıkları ayrımcılığı, sosyal hayatın her alanında hissettiklerini bir kez daha gözlerimle gördüm. Bunu gördükçe, “POC ne demek?” sorusu tekrar kafamda canlandı.
POC: Veri ve Toplumsal Yansımalar
POC olmanın ne anlama geldiğini daha iyi anlayabilmek için, bazı istatistiklere göz atmak da önemli. Birleşmiş Milletler’e göre, dünya nüfusunun yaklaşık %80’i “renkli insanlar” olarak kabul ediliyor. Yani, beyaz olmayanlar, tüm dünyada büyük bir çoğunluk oluşturuyor. Ancak bu bireylerin, genellikle daha düşük gelir seviyelerine sahip oldukları, daha kötü eğitim ve sağlık koşullarıyla karşılaştıkları da bir gerçek. Dünyada renkli insanların daha fazla ayrımcılığa uğraması, birçok raporda yer alan acı bir istatistik. Avrupa ve Amerika’daki POC’lerin, iş hayatında daha az fırsata sahip olduklarını gösteren araştırmalar bile var. Özellikle ABD’de, Afro-Amerikanların iş gücüne katılımı, eğitimi ve geliri beyazlara göre oldukça geride. Ancak bu veriler, sadece sayılarla açıklanamaz. İnsan hikayeleri her zaman daha derindir.
POC: Bir Kimlik Meselesi mi, Sosyal Bir Sorun mu?
POC olmanın bir kimlik meselesi mi yoksa toplumsal bir sorun mu olduğuna dair de kafa karışıklıkları var. Kimlik, kişisel bir deneyimdir; ancak toplumsal olarak dışlanmak, ırkçılıkla mücadele etmek, POC’lerin karşılaştığı bir sorundur. Ankara’da bazen sokakta yürürken, göz göze geldiğimde bile “Farklı” gördüğüm insanlara olan bakışları gözlemliyorum. Kimisi, toplumun sunduğu bu etiketin içinde boğulmuş, kimisi ise sadece yaşam mücadelesini sürdürmek için bu kimliği kabul etmiş.
Sonuç olarak, POC Ne Demek?
POC terimi, bazen sadece bir etiket gibi görünse de, derinlerde yatan bir toplumsal gerçeği ortaya koyuyor. Renkli insanlar, toplumsal olarak genellikle dışlanmış hissediyorlar. Bu da bizlere, sadece bir kelimeyi değil, bu kelimenin arkasındaki insanları, hikayeleri ve toplumsal gerçekleri düşünmemizi hatırlatıyor.
Hikayelere kulak vermek, verilerle duyguları birleştirmek, bizi daha bilinçli bir hale getirebilir. POC, bir etiket değil; bir deneyim, bir kimlik ve bir toplumsal sorundur. Kimlik ve aidiyet üzerine düşünmek, sadece kelimelere değil, insanların yaşamlarına da saygı göstermek anlamına gelir.